Yoğun
Bakım Ünitelerinde İnfeksiyon Nedeniyle İzlenen Hastalarda Etkenler,
Risk Faktörleri, Antibiyotik Direnci ve Prognozun Değerlendirilmesi
Neşe
SALTOĞLU*, Candan ÖZTÜRK**, Yeşim TAŞOVA*, Şaban İNCECİK*, Saime PAYDAŞ***,
İsmail H. DÜNDAR*
* Çukurova Üniversitesi Tıp
Fakültesi, Klinik Mikrobiyoloji ve İnfeksiyon Hastalıkları Anabilim Dalı,
** Çukurova Üniversitesi Tıp
Fakültesi, Merkez Laboratuvarı,
*** Çukurova
Üniversitesi Tıp Fakültesi, Dahiliye Anabilim Dalı, ADANA
ÖZET
Bu çalışmada Ekim
1997-Aralık 1998 tarihleri arasında anabilim dalımızca hastanemiz yoğun bakım
üniteleri (YBÜ)'nde 200 hasta konsülte edilmiştir. Bu hastalarda yatış
nedenleri, altta yatan hastalıklar, infeksiyonu kolaylaştırıcı faktörler,
infeksiyon etkenleri, antibiyotik duyarlılıkları, infeksiyonun türü ve prognoz
prospektif olarak araştırılmıştır.
Hastaların %44'ü
kadın, %56'sı erkek , yaş ortalaması 42.2 olarak belirlenmiştir. Bu hastaların
%65'i direkt olarak yoğun bakıma yatar iken %35'i başka bir servisten ya da
başka bir hastaneden YBÜ'ye nakil edilmiştir. Hastaların %55'inde YBÜ'ye
yatışında infeksiyon mevcuttu. Bununla birlikte primer infeksiyonu olan bu
hastaların %64'ü başka bir klinikten ya da hastaneden YBÜ'ye devir edilmişti.
Tüm hastaların %39'unda ise YBÜ'de infeksiyon gelişmiştir. Hastalardan en sık
izole edilen patojenler %32'sinde Staphylococcus aureus, %16'sında Acinetobacter
türleri, %13'ünde koagülaz negatif stafilokoklar, %13'ünde Pseudomonas türleri,
%10'unda Klebsiella türleri, %9'unda Escherichia coli, %5'inde Enterococcus
türleri, %4'ünde Candida suşları, %3.7'sinde Streptococcus
pneumoniae, %2.6'sında Enterobacteriaceae türleridir. Nozokomiyal YBÜ
infeksiyonlarında (n= 78) ilk 3 sırada Acinetobacter türleri (%25.6), S.
aureus (%21.7), Pseudomonas türleri (%16.6) yer almıştır. Toplumdan
gelen primer infeksiyonu olan hastalarda (n= 40 ) S. aureus (%37.5), E.
coli (%22.5), S. pneumoniae (%17.5), başka servisten ya da
hastaneden nakledilen YBÜ'ye yatışında infeksiyonu olan hastalarda (n= 70) ise S.
aureus (%40), koagülaz negatif stafilokoklar (%18.5), Acinetobacter
türleri (%15.7) en sık izole edilen etkenler olarak belirlenmiştir.
YBÜ'den izole
edilen stafilokoklarda metisilin direnci %90 olarak saptanmıştır. MRSA'da en
etkili antibiyotik vankomisin (%100) olarak saptanmış olup, bunu
trimetoprim-sülfametoksazol (%75) izlemektedir. Acinetobacter suşlarında
en etkili antibiyotikler imipenem (%85) ve amikasin (%60), Pseudomonas suşlarında
en etkili antibiyotikler ise seftazidim (%70) ve imipenem (%60) olarak belirlenmiştir.
YBÜ'de saptanan
nozokomiyal infeksiyonlar; solunum sistemi infeksiyonu (%27), üriner sistem
infeksiyonu (%24.3), bakteremi (%20.5), cerrahi yara infeksiyonu (%13) ve diğer
infeksiyonlar (%15)'dır. YBÜ'de izlenen ve infeksiyonu mevcut olan tüm
hastalarda yatış esnasındaki izlemde mortalite %44 olarak belirlenmiştir.
Mortalite 20 günün üzerinde yatan hastalarda ve APACHE II skoru > 15
üzerinde olanlarda yüksek bulunmuştur (p < 0.05).
Anahtar Kelimeler: Yoğun
bakım ünitesi (YBÜ), İnfeksiyon, Etkenler, Risk faktörleri, Antibiyotik direnci
SUMMARY
Evaluation
of the Etiology, Risk Factors, Antibiotic Resistance and Prognosis in Intensive
Care Units Patients with Infection
Twohundred
Intensive Care Unit (ICU) patients are consulted by our department in between
October1997 to December1998 for infectious diseases. A prospective study is
performed for the reasons of hospitalization, underlying diseases, risk
factors, etiology, antibiotic susceptibility, type of infection and prognosis.
Patients were consisted of 44% females and 56% males with a mean age of 42.2.
Sixty five percent of the patients were directly admitted to the ICU where as
35% were transferred either from clinics or hospitals. 55% of the patients
already had primary infections before admitted to the ICU; however, 64% of
these patients were transferred to the ICU either from another clinic or
hospital. In 39% of the patients, infection has developed while hospitalization
in the ICU. The most common pathogens isolated from ICU patients were Staphylococcus
aureus (32%), Acinetobacter spp. (16%) , coagulase negative Staphylococcus
(13%), Pseudomonas spp (13%), Klebsiella spp. (10%), Escherichia
coli (9%), Enterococcus spp. (5%), Candida spp. (4%), Streptococcus
pneumoniae (3.7%) and Enterobacteriaceae spp. (2.6%).
However for
nosocomial ICU infections (n= 78) the most common pathogens were Acinetobacter
spp. (25.6%), S. aureus (21.7%) and Pseudomonas spp. (%16.6).
In the patients with community acquired infection (n= 40), pathogens were
described as S. aureus (37.5%), E. coli (22.5%) and S.
pneumoniae (12.5%). In patients transferred from another clinics or
hospitals (n= 70), the most common pathogens were S. aureus (40%),
coagulase negative staphylococci (18.5%) and Acinetobacter spp. (15.7%).
Rate of meticillin resistant S. aureus isolated from ICU infections was
90%. Vancomcyin was the most effective antibiotic for Staphylococcus (100%)
in this study, followed by trimethoprim-sulphamethoxazole. Imipenem (85%) and
amikacin (60%) were the most effective antibiotics for Acinetobacter spp.
Whereas ceftazidime (70%) and imipenem (60%) were the most effective agents for
Pseudomonas spp.
Nosocomial
infection types of our patients were as follows; respiratory tract infections
(27%), urinary tract infections (24.3%), bacteremia (20.5%), post-operative
surgical infections (13%) and others (15%).
Mortality rate for
ICU patients was 44% (n= 88). It is observed that the mortality rate was
significantly high for the patients having more than 20 days of hospitalization
time and for the patients with APACHE II score > 15 (p < 0.05).
Key Words:
Intensive care unit (ICU), Infection, Etiology, Risk factors, Antibiotic
resistance
Yazışma Adresi:
Doç.
Dr. Neşe SALTOĞLU
Çukurova
Üniversitesi Tıp Fakültesi
Klinik
Bakteriyoloji ve İnfeksiyon
Hastalıkları
Anabilim Dalı
ADANA
Makalenin Geliş
Tarihi: 21.06.1999 Kabul Tarihi: 30.08.2000
